کودکان خجالتی ؛ با در زدن وارد دنیای‌شان شوید

نکاتی درباره کودکان خجالتی

• بعضی از کودکان به‌طور طبیعی خجالتی هستند. یعنی به‌طور کلی، در برقراری ارتباط با دیگران کُند هستند و در مکان‌های شلوغ احساس راحتی نمی‌کنند.
• همیشه امکان ایجاد تغییر رفتار در کودکان خجالتی وجود دارد. یعنی با تمرکز بر تقویت مهارت‌های ارتباطی‌شان می‌توانید آنها را از حالت خجالتی‌بودن دربیاورید.
• در صورتی‌که زندگی کودک تحت تاثیر خجالتی‌بودن او قرار می‌گیرد و از برخی فعالیت‌ها بازمی‌ماند باید به سراغ مشاوران و کمک‌گرفتن حرفه‌ای از روانشناسان رفت.

خجالت در زندگی کودکان

خجالتی‌بودن در کودکان امری غیرعادی نیست. این موضوع به شکل‌های مختلفی خودش را در رفتار کودک نشان می‌دهد. برای مثال، در جمع به والدین خود وابسته هستند و اصطلاحا مدام به آنها می‌چسبند. بعضی کودکان در جمع گریه می‌کنند، با دیگران حرف نمی‌زنند و حتی چشم‌های‌شان را می‌بندند. این کار برای جداکردن خود از جمع است.

زمانی که کودک به مدرسه می‌رود و موقعیت‌های بیشتری برای ارتباط با دیگران برایش به وجود می‌آید، احتمالا ساکت و کم‌تحرک خواهد بود. مثلا در کلاس درس، دستش را برای پاسخ‌دادن به سوالات بالا نمی‌برد. در بازی‌کردن با بچه‌های دیگر هم‌آوا نیست. دوست پیدا نمی‌کند و منزوی به شمار می‌رود.

البته باز هم تاکید می‌شود که هر کودکی ویژگی‌هایی دارد و خجالتی‌بودن هم یک ویژگی است. یعنی کودک خجالتی فقط شیوه‌ای متفاوت از دیگران در تعامل با دنیا و جهان هستی دارد. اگر کمی دقیق شویم، به این نتیجه می‌رسیم که خجالتی‌بودن هم مانند هر ویژگی و صفت دیگری است که همه آدم‌ها کم‌وبیش آن را دارند. فقط درجاتش در هر کس با دیگری متفاوت است. پس خجالتی‌بودن عیب نیست. حالتی است که می‌تواند کم و بیش در همه وجود داشته باشد.

حمایت از کودکان خجالتی

با کارکردن روی مهارت‌های ارتباطی کودکان خجالتی می‌توان آنها را اجتماعی‌تر کرد. کافی‌است یاد بگیرند که در جمع راحت‌تر باشند و اعتماد‌به‌نفس بیشتری پیدا کنند. مثلا می‌توانید از توصیه‌های زیر در تعامل با کودکانی استفاده کنید که خجالت می‌کشند:

• هیچ‌گاه کودک را مجبور نکنید که با دیگران تعامل کند. زمانی که او دوست ندارد با دیگران احوالپرسی کند یا با آنها ارتباط برقرار نماید، اصرارتان او را می‌آزارد. برای اینکه بتوانید او را تشویق به برقراری ارتباط کنید، باید زمینه را آماده کنید. مثلا از اطرافیان بخواهید که به‌تدریج و بدون سروصدا به کودک نزدیک شوند و با او بازی کنند یا سر صحبت را باز نمایند.
• کودک را به موقعیت‌هایی مانند پارک ببرید و با همراهی او از کودک دعوت کنید که بازی کند. بازی‌کردن در میان جمع، زمانی که شما همان دور و اطراف هستید، تمرین خوبی برای ورود تدریجی به اجتماع است.
• هیچ‌گاه کودکان خجالتی را مذمت نکنید. نیمی از خجالتی که این دسته از افراد متحمل می‌شوند، به خاطر این است که احساس می‌کنند دچار حالتی غیرعادی هستند و دیگران به آنها برچسب خجالتی‌بودن را به عنوان یک عیب می‌زنند. همان‌طور که گفته شد، اگر مقایسه کنید، حتی کسانی که در ظاهر خجالتی نیستند هم نسبت به افرادی دیگر خجالتی محسوب می‌شوند. در واقع خجالت‌کشیدن در همه وجود دارد. پس برچسب نزنید و کودک را آزار ندهید.
• تلاش‌های کودک برای برقراری رابطه اجتماعی با دیگران را تحسین کنید. مثلا به او بگویید که شیوه سلام‌کردنش به همسایه را بسیار پسندیده‌اید و از او تعریف کنید.
• هیچ‌گاه نگذارید که دیگران به کودک‌تان برچسب خجالتی بزنند. هرگاه کسی خواست این نکته را به رخ کودک بکشد و آن را مطرح کند، مقابل او بایستید و او را تصحیح کنید. بگویید که کودک‌تان نیاز به کمی گرم‌کردن دارد.

خجالت زیاد و دردسرهای احتمالی

همان‌طور که گفته شد خجالتی‌بودن یک ویژگی است و نقص به حساب نمی‌آید. اما مانند هر ویژگی دیگری در صورتی که اغراق در آن به وجود آید، مشکلات زیادی برای فرد رخ خواهد داد. بیش‌ازحد خجالتی‌بودن برای کودکان هم می‌تواند منجر به مشکلات زیر شود:

• کودک برای حضور در جمع دچار اضطراب و استرسی مخرب می‌شود.
• کودک مدام احساس تنهایی و انزوا می‌کند و نمی‌تواند از این وضعیت نجات پیدا کند.
• جلوی رشد و ارتقای تحصیلی کودک گرفته می‌شود. چون نمی‌تواند جواب پرسش‌ها را در کلاس مطرح کند یا سوالی از معلم بپرسد.

اگر احساس می‌کنید که کودک‌تان بیش از حد خجالتی است باید به سراغ مشاوره کودکان خجالتی بروید. کمک‌گرفتن از مشاور در این مسیر راه‌گشا خواهد بود.

در آخر

خجالتی‌بودن مشکلی حاد نیست. اصلا هیچ مشکلی حاد نیست. چرا؟ چون فقط غیرممکن، غیرممکن است. پس با تلاش و آگاهی می‌توان مشکلات مختلف را رفع کرد. کودکان خجالتی هم با حمایت و همراهی‌تان می‌توانند وضعیت‌شان را تغییر بدهند و اجتماعی شوند. فقط کافی است که در کنارشان باشید و آنها را بیشتر درک کنید.

برگرفته از: https://raisingchildren.net.au