ژآن پیاژه را میشناسید؟ چیزی از نظریات او در دنیا روانشناسی شنیدهاید؟ ژان پیاژه از چهرههای مهم دنیای روانشناسی است. او برای آموزش کودکان ارزش زیادی قائل بود. فعالیتهای او در حوزه روانشناسی رشد و شناختشناسی باعث شد که از افراد فراموشنشدنی و مهمی باشد که دنیای روانشناسی به او مدیون است. سالها پیش در حدود سالهای ۱۹۳۴میلادی، پیاژه جملهای بسیار مهم مطرح کرد. او گفت که تنها آموزش میتواند جوامع ما را در مقابل فروپاشی تدریجی یا خشونتبار حفظ کند. جمله را بار دیگر بخوانید تا عمیقتر متوجه درک درست و انسانی ژان پیاژه شوید. خواندید؟ با او موافق هستید؟
پیشنهاد میکنیم این مقاله را بخوانید: طرحواره از دیدگاه پیاژه
نگاهی به زندگی و اقدامات ژان پیاژه
ژان پیاژه روانشناس، زیستشناس و شناختشناس بود. او از همان کودکی به تحقیق و تفکر علاقه زیادی نشان میداد. برای مثال، شاید برایتان جالب باشد که در ۱۱سالگی، مقالهای درباره گنجشکی آلبینو نوشت. آلبینو نوعی زالی است که در آن موهای بدن انسان یا حیوان سفید است.
پیاژه علاقه خود به روانشناسی و زیستشناسی را در سالهای بعدی زندگیاش هم ادامه داد و در رشته علوم طبیعی مدرک دکتری خود را دریافت کرد. بعد از آن مطالعات و تحصیل در حوزه روانکاوی را ادامه داد. کمکم در این زمینه مطالعات و تحقیقاتش را بیشتر کرد و نظریه معروف «مراحل رشد شناختی» را مطرح نمود. در قسمتهای بعدی مقاله از این نظریه خواهید خواند. اما قبل از آن نگاهی به زندگی و تحصیلات پیاژه خواهیم داشت:
زندگی ژان پیاژه
پیاژه در سال ۱۸۹۶ در سوئیس به دنیا آمد. او بعد از اتمام دوره دبیرستان مشغول به تحصیل در رشته علوم طبیعی در دانشگاه نوشاتل شد و همانطور که گفته شد تا مقطع دکتری در این رشته پیش رفت. او سه فرزند هم داشت که در زمینه مطالعات خود به دقت از رفتارها و روند رشد آنها هم کمک میگرفت.
ژان پیاژه نگاه خاصی به مقوله رشد کودکان داشت. مثلا در جایی گفته است، زمانی که چیزی را به کودک یاد میدهید، برای همیشه فرصت اینکه خودش آن را کشف کند از او میگیرید.
پیاژه مدتی هم در مدرسهای پسرانه در فرانسه مشغول بود. در آنجا هم فرصتی ایدئال برای مطالعات تجربی روی کودکان در اختیار داشت. بررسی کودکان و شیوه اندیشیدنشان در کنار حل مسائل مختلف باعث شد که پیاژه به این نتیجه برسد که شیوه فکرکردن کودکان در سنین مختلف متفاوت است. مطالعه تجربی کودکان به تکمیل نظریه پیاژه کمک شایانی کرد.
نظریه مراحل رشد شناختی
این نظریه به توانمندیهای کودک در مسیر رشد طبیعی آن اشاره میشود. پیاژه معتقد بود که کودک یادگیرنده و بازیگری فعال در زمینه یادگیری و رشد است و فقط متکی بر عوامل محیطی و رشد بیولوژیکی به تواناییها و شناخت خود از دنیا اضافه نمیکند. به عقیده ژان پیاژه کودکان دانشمندانی فعال و در حال کشف دنیا هستند.
پیش از آنکه نظریه مراحل رشد شناختی مطرح شود، کودکان موردمطالعه جدی قرار نگرفته بودند و بیشتر به مثابه بزرگسالانی در سایز کوچک به آنها نگاه میشد. اما این پیاژه بود که با نگاهی تازه مطرح کرد، اساسا کودکان متفاوت از بزرگسالان میاندیشند. پیاژه نظریه مهم دیگری هم دارد که در ادامه از آن بیشتر خواهیم گفت.
نظریه یادگیری یا ساختگرایی
بنا به نظریه یادگیری ژان پیاژه، افراد فعالانه در شکلگیری دانششان از دنیا نقش دارند. دانش افراد از طریق تعاملی به دست میآید که میان ایدههای ذهنی و تجربیاتشان شکل میگیرد. در نظریه یادگیری یا ساختگرایی این مطرح میشود که هر فرد دانش خود را میسازد. تولید دانش هم فرایندی متداوم است که تجربه انفرادی افراد از جهان را سازماندهی میکند.
نگاهی عمیقتر به ایدههای ژان پیاژه در حوزه روان
پیاژه معتقد بود که شیوه اندیشیدن کودکان از بزرگسالان متفاوت است. همین باعث رسیدن به دستاوردهای مهمی در زمینه مطالعات رشد و توسعه ذهنی کودکان شد. فعالیتها و نظریههایی که پیاژه مطرح کرد باعث رونقگرفتن روانشناسی شناختی و تکوینی هم شد.
در روانشناسی شناختی به فرایندهای پردازش ذهن مانند ادراک، خلاقیت، حافظه، زبان و… توجه میشود. در روانشناسی تکوینی هم شاخهای از روانشناسی است که تغییرات زندگی آدمها را با کمک رشتههایی مانند زیستشناسی، پزشکی، جامعهشناسی و تعلیم و تربیت بررسی میکند. پیاژه در سال ۲۰۰۲ به عنوان دومین چهره تاثیرگذار دنیای روانشناسی مطرح شد. این عنوان به پاس اقدامات مهمی به او تقدیم گشت که در طول سالیان فعالیتش در اختیار دنیای روانشناسی قرار داده بود.
در آخر
دستاوردهای روانشناسانی مانند پیاژه باعث شدهاند که این روزها، علم روانشناسی به عنوان زمینهای مهم از علم و تحقیقات دستاوردهای مهم و کاربردی متنوعی برای بشر پیدا کند. بنا به تلاشهای متفکرانی مانند پیاژه بود که این روزها، توسعه روانشناسی و حضور رواندرمانگران و روانکاوان مختلف در زندگی بشری پررنگتر شد.
مطالعه زندگی چنین افرادی برای عموم و البته دانشجویان روانشناسی و علاقهمندان به این حوزه بسیار راهگشا و مفید است. شناخت نظریههای روانشناسی مختلف زمانی میتواند در ذهن مخاطبان عمیقتر درک شوند که با پردازنده آن نظریهها هم از زاویهای نزدیکتر آشنا شویم. قبول دارید؟
برگرفته از: https://www.verywellmind.com و https://en.wikipedia.org
دیدگاهها (0)