ناهنجاری بدشکلی یا سندروم کوازی مودو چیست؟

اگر داستان گوژپشت نتردام را خوانده یا فیلمش را تماشا کرده باشید، حتما می‌دانید که این فرد با مشکلاتی در ظاهرش دست‌وپنجه نرم می‌کرد. او قوزی بزرگ در پشت کمر داشت و فرد زیبایی به‌حساب نمی‌آمد. نام این شخصیت روی یکی از اختلالات روانی مرتبط با تفکر افراد درباره ظاهرشان گذاشته شده است: ناهنجاری بدشکلی یا سندروم کوازی‌مودو (نام همان شخصیت گوژپشت نتردام). در این مقاله می‌خواهیم درباره ناهنجاری بدشکلی برایتان بگوییم. این اختلال چیست و چه اثری روی زندگی آدم‌ها می‌گذارد.

ناهنجاری بدشکلی چیست؟

ناهنجای بدشکلی اختلالی درباره ظاهر آدم‌هاست. فردی که به آن مبتلاست، فرد نازیبایی نیست اما خودش این احساس را دارد که نواقصی در قیافه‌اش موجود است. این نقص‌ها که در بیشتر مواقع اصلا حالت جدی و ناخوشایندی هم ندارند، تمام فکروذکر فرد مبتلا را پر می‌کنند و او را آزار می‌دهند.

مشکلات ظاهری که فرد مبتلا به ناهنجاری بدشکلی از آنها می‌نالد، وجود خارجی ندارند اما چنان فکر فرد را درگیر می‌کنند که روی ابعاد مختلف زندگی‌اش اثراتی نامطلوب دیده می‌شود.

مبتلایان به این ناهنجاری دچار درگیری‌های ذهنی بسیاری هستند. آنها سعی می‌کنند که در عکس‌ها یا در مقابل آینه طوری قرار بگیرند که زشتی دیده‌شده از نظر خودشان مشخص نشود.

ویژگی‌های افراد مبتلا به این اختلال چیست؟

برای آشنایی بیشتر با این ناهنجاری بد نیست که ویژگی‌های افراد مبتلا به آن را با هم مرور کنیم:

• این افراد تمایلی به گرفتن عکس یا ایستادن مقابل آینه ندارند و با اکراه این کار را انجام می‌دهند.
• آنها مدام به ظاهرشان فکر می‌کنند و نگران این هستند که قیافه‌شان چه شکلی است.
• عزت‌نفس مبتلایان به ناهنجاری بدشکلی بسیار پایین می‌آید و این روی همه ابعاد زندگی‌شان اثر می‌گذارد.
• مدام به این فکر می‌کنند که آدم‌های دیگر متوجه زشتی‌های آنها هستند و در حال مسخره‌کردنشان هستند.

هرکدام از ما انسان‌ها بالاخره دارای نقصی در اندام یا صورتمان هستیم. نه اینکه مشکل خاصی به میان باشد اما شاید به زیبایی ۱۰۰درصد نزدیک نباشیم. مبتلایان به این سندروم هر مشکل ظاهری را به‌شدت بزرگ می‌کنند و برایش غصه می‌خورند. آنها آن‌قدر در طول روز به مشکلاتشان می‌اندیشند که گاهی چاره‌ای جز خودکشی برایشان باقی نمی‌ماند.

نقش شبکه‌های اجتماعی در تشدید ناهنجاری بدشکلی چیست؟

متاسفانه شبکه‌های اجتماعی با تمام مزایای درجه‌یکی که برایمان به همراه می‌آورند، مشکلاتی را هم در آستین دارند. البته گناه پای آنها نیست بلکه بستری وسیع و در دسترس عموم‌اند و بدیهی است که واکنش این‌همه آدم به چنین فناوری‌های وسیعی مشابه نیست.

مقایسه‌کردن خود با دیگران در شبکه‌های اجتماعی که عموما افرادی مشهور هستند و زندگی و ظاهری بی‌نقص از خود به نمایش می‌گذارند، باعث می‌شود که بسیاری از افراد به‌ویژه نوجوانان نسبت به ظاهرشان حساس شوند و گاهی در دام ناهنجاری‌هایی مانند سندروم کوازی‌مودو بیافتند.

همیشه باید هوشیار باشیم و بدانیم که رسانه‌ها و دنیای تبلیغات برایمان برنامه‌هایی دارد که نامحسوس و زیرپوستی وارد زندگی‌مان می‌شود و ابعاد مختلف زیستمان را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد. باید شنونده‌هایی آگاه باشیم که به‌سادگی اسیر رسانه نمی‌شود و هوشمندانه محتوای تولیدی را انتخاب و استفاده می‌کند.

در این میان، مراقبت از نوجوانان بیش از همه اهمیت دارد. نباید بگذاریم که کلیشه‌های تصویری و تبلیغاتی از ظاهر روی آنها اثرات نامطلوب بگذارد و مانع از داشتن زندگی سالم و تصویری منطقی از خودشان شود.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به ناهنجاری بدشکلی هستند؟

این سندروم بیشتر در دوران نوجوانی رخ می‌دهد. انتظارات اجتماع از ظاهر و قیافه و فعالیت‌هایی که رسانه‌ها انجام می‌دهند و در تبلیغات خود روی بی‌نقص‌بودن چهره و اندام افراد تمرکز دارند از جمله دلایلی است که نوجوانان را هدف می‌گیرد و منجر به شیوع ناهنجاری بدشکلی در میانشان می‌شود.

یکی از نشانه‌های اصلی این ناهنجاری دقت بیش از حد فرد به ظاهرش و مرور ایراداتی است که در قیافه و اندامش می‌بیند. آنها ایراداتی در ظاهر و به‌ویژه صورتشان می‌بینند که اصلا قابل‌بررسی و توجه نیست. ضمن اینکه مدام درباره ایراداتی که می‌بینند از دیگران سوال می‌کنند و می‌خواهند ببینند که در چشم دیگران چه جلوه‌ای دارند.

البته مبتلایان به ناهنجاری بدشکلی از دیگران نظرشان را درباره ظاهر خود جویا می‌شوند ولی هرچقدر که افراد مختلف و حتی مشاوران و متخصصان می‌گویند که مشکلی در ظاهر این بیماران وجود ندارد، زیر بار نمی‌روند و موضوع را نمی‌پذیرند.

احساس زشتی در عمق روح و جان این افراد نفوذ می‌کند و آنها را عمیقا می‌آزارد. رشد این اختلال می‌تواند فرد را با مشکلاتی جدی در زندگی روبه‌رو کند.

عوارض ناهنجاری بدشکلی روی مبتلایان چیست؟

عوارض این اختلال روی زندگی مبتلایان بسیار زیاد است. یکی از زمینه‌های مهمی که تحت‌تاثیر این ناهنجاری قرار می‌گیرد، تصمیم‌گیری است. نگاه اشتباه افراد مبتلا به ناهنجاری کوازی‌مودو به خودشان باعث می‌شود که عزت‌نفسشان به‌طرز قابل‌ملاحظه‌ای کاهش پیدا کند.

برای همین در حوزه تصمیم‌گیری برای مسائل مختلف زندگی دچار مشکلات فراوانی می‌شوند. شخصی که عزت نفس کافی ندارد، خود را لایق چیزهای خوب نمی‌بیند و همیشه احساس می‌کند که کمبودهای وجودی‌اش آن‌قدر زیادند که لایق و کافی برای رسیدن به چیزهای خوب نیست. همین افکار است که او را در تصمیم‌گیری دچار تردیدهای شدید می‌کند و ترس به جانشان می‌اندازد.

درمان این اختلال چگونه است؟

این اختلال نیاز به مراجعه به مشاور دارد. اگر در اطرافیانتان چنین کسی وجود دارد، حتما او را به رفتن نزد مشاور دعوت کنید. یادتان باشد که اگر این افراد تحت‌درمان درست قرار نگیرند، امکان دارد که دست به کارهای نامطلوبی بزنند. برای نمونه، شاید به فکر خودکشی بیافتند یا خود را زیر تیغ جراحی‌های زیبایی بی‌دلیل بیاندازند.

مشاوران از راه‌های مختلف به افرادی دچار سندروم کوازی‌مودو کمک می‌کنند که مشکلاتشان را رفع کنند و با تقویت عزت‌نفس خود از دالان سیاه رخدادهای ناخوشایند بیرون بیایند.

منبع: https://www.dailysabah.com و https://www.cbtcognitivebehavioraltherapy.com